Hayvan kullanmıyoruz; Size palyaço verelim?

Yaşlıların yeniden genç olduğu, bebeklerin yaşlandığı, kralların palyaço, palyaçoların her şey olduğu fantastik bir dünya düşünün. Her yerde kahkahaların patlatıldığı, büyü ve eğlencenin etrafa saçıldığı tersine dönmüş bir dünya burası. Her şeyin mümkün olabileceği, olmaz denilenin “olunur” kılındığı sihirli bir alem! Adını ne koyardınız? Elbette, onlar da sizin gibi düşünerek bu dünyanın adını İspanyolca “neşe” anlamına gelen Alegria koymuşlar. Neden bahsettiğimizi anlamayanlar için asıl sihirli kelimenin tam sırası: “Cirque du Soleil”.

Hikayemiz bundan 26 yıl önce hiçbir kar amacı gütmeden kurulan Club Des Talons Hauts Inc.’a kadar dayanıyor. Sirk sanatçıları ve sokak performansçılarını desteklemek gibi naçizane bir amaçla yola çıkan bu organizasyon firması 1984 yılına kadar çeşitli festivallerde gösteriler yapar. 1984 yılında ise Kanada’nın Quebec şehrinde sergiledikleri gösteri öncesinde Guy Laliberte ve Daniel Gautier’ın aklına dahiyane bir fikir gelir. Ve ikili Güneş Sirki anlamına gelen Cirque du Soleil grubunu kurarak sahneye 73 sokak performansçısını çıkarır.

İlk gösterilerini 800 kişi izler ve grup şov sonunda ayakta alkışlanır. O geceye kadar binlerce kişi karşısında performans sergileyen oyunculara 800 kişi yavan gelse de, bu iş sayesinde isimlerini kısa sürede ülke çapında duyururlar. Daha sonraki yıllarda çıktıkları La Magie Contunie turu ile ünlerini Kanada’da iyice pekiştirirler. Artık uçma vakti. İstikamet Amerika. Uçuş aracı ise Le Cirque Reinvente! Sirklerin küçük tüylü süs köpekleri ve ateş çemberlerden atlayan kaplanlar gibi klişe numaralarından uzak duran Le Cirque Reinvente projesi, Emmy Ödülü alarak Cirque du Soleil’in sıra dışılığını da kanıtlamış oldu.

1990’lı yıllara gelindiğinde Nouvelle Experience adlı teatral şovlarını da sırtlarına alarak Avrupa yollarına düşerler. Herkesin içinde olan ama keşfedilmeyi bekleyen unutulmuş çocuğun hikayesini anlatan oyunları Avrupa ülkelerinde ilgiyle karşılanır. Ama kafalar işte bu noktada karışıyor. Gineş Sirki. Sirk mi? Tiyatro mu? Yoksa ortaya karışık sahne şovu mu? Onlar kendilerine sirk dese de artık, Cirque du Soleil’i sirk kategorisine sokmak izleyiciyi zorlar.

Tüm bu gösteriler ve turneler sırasında Güneş Sirki’nin kadrosu sürekli genişledi. Artık aynı dönemde birden fazla noktada farklı şovlar sergileyen bir marka durumuna geldiler. Kalıcı ekip Las Vegas’ta kurulsa da dünyanın birkaç noktasında aynı anda Cirque du Soleil şovu izleme fırsatı sundular. Mesela Avrupa’dan çıkıp uzak doğunun en ucuna, Japonya’ya gittikleri sırada grubun diğer kısmı Las Vegas kaldı. Japon izleyiciler, grubun en iyi performanslarından derledikleri Fascination’ı alkışlarken; Las Vegas dinleyicisi aynı anda grubun Nouvelle Experience şovunu alkışlamaktaydı. Tüm bu alkış sesleri arasında, grubun bir diğer ayağı olan Kuzey Amerika kadrosu Saltimbanco şovunu Cirque du Soleil repertuarına kazandırmakla meşguldü.

Cüzdan, suni deri, kristal taş, kot gibi bir çok materyal kullanılarak 110'dan fazla kostüm dizayn edilen Saltimbanco şovu 19 aylık Kuzey Amerika turnesinde bir buçuk milyon seyirciye ulaştı. Hollywood’un bol hasılatlı sinema filminden bahsetmediğimizi düşünürsek, bu rakamın oldukça başarılı olduğunu görürüz.

İnanılmaz hayal güçleri ve ağızları açık bırakan yetenekleri sayesinde milyonlarca kişinin ilgisiyle karşılanan Güneş Sirki ya da orijinal ismiyle Cirque du Soleil, bu sene dolu dolu 22 yaşına girdi. Her ne kadar diğer sirklerin aksine şovlarında hiç hayvan kullanmamış olsalar da hokkabazlar ve alev yutan uzun tahta bacaklı adamlarla işe başlayan bir sirk için epey yol kat ettiklerini söyleyebiliriz. Kurucu başkan Guy Lalibert "Sirk çok basit bir rüya ile başladı. Eğlenceli birkaç genç adam izleyicilere hoşça vakit geçirmek için bir araya geldi, dünyayı geziyorlar ve bunu yaparken de eğleniyorlar. Şu anda çok farklı bir yerdeler" diyerek bize hak veriyor. 1984'te 73 kişiyle kurulan sirkin kadrosunda şu an 3.200 personel var. 40 farklı ülkeden 25 ayrı dil konuşan insanların oluşturduğu kadronun yaş ortalaması ise 34. 25 ayrı dil dediysek, herkesin ayrı dili konuştuğu aklınıza gelmesin. Herkesin İngilizce bildiği ekipte lisan sorunu yok.

Gelelim yazımıza vesile olan Alegria şovuna. Grubun 10. yılı şerefine 1994 yılında yarattığı Alegria, politik krizler ve sosyal değişimler içindeki toplumda yaşayan bir palyaçonun, bu düzene sevgiyle başkaldırışını anlatıyor. Oyuncular zaman içinde parmağını kıpırdatmadan güç kazanmak, eski monarşilerden modern demokrasilere geçiş, gençlik gibi temaların arkasında muhteşem şovlarını sergiliyorlar. Dilenciler, krallar, aristokrasisini yitirmiş aristokratlar ve soytarılar. Hepsi sizi büyülemek için emrinize amade.

13 ülkeden 56 akrobat ve müzisyenin sahnelediği gösteri, bugüne kadar yedi milyon kişi tarafından izlendi. Son olarak 1996 yılında sahnelenen Alegria şovu, sergilendikten tam 10 yıl sonra geçtiğimiz ay Londra’da ki Royal Albert Hall'da izleyicilerin başını bir kez daha döndürdü. Tabii ki Alegria başta olmak üzere Cirque du Soleil’in şovlarını izlemek için, ekibin Türkiye’ye gelmesini beklemek ya da Londra’ya gitmek zorunda değilsiniz. Sizin için çok daha kolay yöntemi var. Aynı tadı vermese de Cirque du Soleil tüm şovları dvd olarak yayınlanıyor. Hem televizyon karşısında izlemek de keyifli olabilir. En azından her an kendini bilmez bir maymunun gelip elinizdeki patlamış mısırları çalma riski yok.

CP / Aralık 2005